Η μάστιγα της παραπληροφόρησης

Του Θεόδωρου Δεληγιώργη

Η διάδοση ψευδών ειδήσεων δεν αποτελεί ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο αλλά υπάρχει από την αρχή της ιστορίας της πληροφόρησης μέχρι και σήμερα. Όμως η χρήση του διαδικτύου έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση στην οποία οι ψευδείς ειδήσεις διαδίδονται σε ελάχιστο χρόνο και πιο ανεξέλεγκτα από ποτέ. Με αφορμή δημοσιεύματα ερευνών θα προχωρήσω στην ανάλυση των επιπτώσεων της παραπληροφόρησης σε κοινωνικό αλλά και πολιτικό επίπεδο.

Η διάδοση ψευδεπίγραφων πληροφοριών πολλές φορές είναι αποτέλεσμα έλλειψης διασταύρωσης στοιχείων, γεγονός το οποίο οδηγεί σε ανακρίβειες και εικασίες που αναπαράγονται από τα μέσα ενημέρωσης. Ως αποτέλεσμα οι ανακρίβειες αυτές οδηγούν σε λανθασμένη αφήγηση των πραγματικών συνθηκών, παραπλανώντας το γενικό σύνολο. Ακόμη χειρότερα: οι ψευδείς ειδήσεις οδηγούν στη στοχοποίηση ορισμένων κοινωνικών ομάδων, οι οποίες στη συνέχεια μπορεί να πέσουν θύματα ρατσισμού, ενώ στην πραγματικότητα κατηγορούνται αβάσιμα. Παράλληλα, το περιβάλλον για τους άτυχους που έχουν θύμα της προπαγάνδας γίνεται αφιλόξενο.

Συγχρόνως, όταν η ποιότητα της πληροφορίας πλήττεται, υπάρχουν επιπτώσεις σε πολιτικό επίπεδο. Τα οικονομικά ή πολιτικά κίνητρα και η προώθηση των πολιτικών παρατάξεων εξυπηρετούνται από την παραπληροφόρηση. Η πολιτική προπαγάνδα από τα μέσα ενημέρωσης οδηγεί στον άκρατο πολλαπλασιασμό παραπλανητικών ειδήσεων που μεταφέρονται από στόμα σε στόμα, δημιουργώντας ένα κλίμα στο οποίο ο έλεγχος εγκυρότητας των πληροφοριών είναι αδύνατος. Έτσι, η προεκλογική εκστρατεία του κάθε κόμματος γίνεται ένας αγώνας ανάμεσα στους πολιτικούς αντιπάλους, στον οποίο νικάει όποιος βομβαρδίσει το λαό με περισσότερα ψέματα. Με άλλα λόγια η διαδικασία εκλογής των αντιπροσώπων ενός έθνους μετατρέπεται σε διαδικασία μεθοδικής διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, αφού ο πολίτες καταλήγουν να αγνοούν τα πραγματικά γεγονότα.

Η παραπληροφόρηση μέσω του διαδικτύου αναμφισβήτητα αυξάνεται με τις επιπτώσεις σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο να είναι μεγαλύτερες από κάθε άλλη εποχή. Η συνειδητοποίηση, όμως, των καταστάσεων που δημιουργεί αποτελεί μονόδρομο για ένα καλύτερο αύριο, πιο κοντά στην αλήθεια.