Μάθηση και ελπίδα μέσα από τα κάγκελα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ Γ3

Στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής και στο πλαίσιο των δράσεων του ενεργού πολίτη, ξεχωρίσαμε  τον βιώσιμο στόχο της ποιοτικής εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, στις δράσεις ενίσχυσης της ενεργού πολιτειότητας επιλέξαμε την εκπαίδευση για όλους-ες κάτω από τον  τίτλο «Εκπαίδευση χωρίς σύνορα: Μάθηση και ελπίδα μέσα από τα κάγκελα». Αποφασίσαμε να οργανώσουμε μια μουσικοχορευτική εκδήλωση ευαισθητοποίησης της σχολικής κοινότητας αποσκοπώντας στη συγκέντρωση χρημάτων για προσφορά βιβλίων στη βιβλιοθήκη του σωφρονιστικού καταστήματος των Διαβατών Θεσσαλονίκης.  Στην πορεία ενημερωθήκαμε ότι ο Διευθυντής του σχολείου μας κ. Δημήτριος Παπαδόπουλος έχει εργασθεί ως φιλόλογος στις φυλακές. Δράττοντας λοιπόν την ευκαιρία, αφιερώσαμε μια διδακτική ώρα για να πάρουμε συνέντευξη από τον διευθυντή μας. Προηγήθηκε η καταγραφή και η ομαδοποίηση των ερωτήσεων μας.

Αρχικά, ο διευθυντής μας ενημέρωσε ότι η πρώτη φορά που δίδαξε ως εκπαιδευτικός σε αίθουσα φυλακών ήταν το μακρινό 1989, μόλις είχε πάρει το πτυχίο του. Ο διευθυντής δεν άργησε να προσαρμοστεί στο περιβάλλον και να ενταχθεί και εσωτερικά στον ρόλο του δασκάλου. Πολύ αργότερα, το 2015, διορισμένος πια ως εκπαιδευτικός στο δημόσιο και θέλοντας να αλλάξει τη ρουτίνα ζήτησε απόσπαση στις φυλακές διαβατών. Σύμφωνα με την άποψη του, οι φυλακές πρέπει να λειτουργούν ως θεσμός αναμόρφωσης και επανένταξης και το σχολείο πρέπει να είναι ανοιχτό σε όλους ανεξαρτήτως ηλικία, φύλου, φυλής κλπ.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από εμάς, του ζητήθηκε να περιγράψει την διαδικασία στην οποία υποβάλλονταν, πριν να μπει στην τάξη όπου θα δίδασκε. Μας την περιέγραψε λεπτομερώς. Συγκεκριμένα, ξεκίνησε λέγοντας πως προκειμένου να εισέλθει στον χώρο του σωφρονιστικού ιδρύματος έπρεπε να χτυπήσει ένα κουδούνι, στην είσοδο, ώστε να τον δουν από την κάμερα ασφαλείας και να του επιτρέψουν να εισέλθει στον χώρο. Στην συνέχεια, διερχόταν από μια ακόμη πύλη, η οποία φρουρούνταν, και υποβaλλόταν σε έλεγχο για τυχόν αιχμηρά ή μεταλλικά αντικείμενα που τυχόν είχε στην κατοχή του. Τα προσωπικά του αντικείμενα φυλάσσονταν σε κατάλληλο ντουλάπι ασφαλείας και του επιστρέφονταν μετά το τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αξιοσημείωτο ήταν το γεγονός ότι με την είσοδό του στον χώρο, δεν επιτρεπόταν να έχει στην κατοχή του ούτε καν το κινητό του τηλέφωνο, γεγονός που όπως μας ανέφερε και ο ίδιος, ενίσχυε την αίσθηση πως έχει εισέλθει σε έναν χώρο με αυστηρό πλαίσιο κανόνων. Τέλος, και μετά από έναν τελευταίο έλεγχο, ήταν πια έτοιμος να εισέλθει στην αίθουσα και να ξεκινήσει το μάθημα, διαδικασία, που όπως είπε, δεν διέφερε ιδιαίτερα συγκριτικά με ένα «κανονικό» μάθημα, εάν δεν λάβει κανείς υπόψη την απαραίτητη προετοιμασία που έπρεπε να κάνει.

Οι μαθητές που παρακολουθούσαν το μάθημα, ήταν ενήλικες οι οποίοι δεν είχαν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση ή ακόμη και την δημοτική εκπαίδευση και είχαν επιλέξει μέσω των μαθημάτων να την ολοκληρώσουν εκεί. Μας είπε ότι στο σχολείο των φυλακών δεν βίωσε ποτέ απειλή ή φόβο αντιθέτως οι μαθητές έδειχναν μεγαλύτερη εκτίμηση και περισσότερο σεβασμό για τον δάσκαλο σε σχέση με το δημόσιο σχολείο. Το κλίμα ήταν αρκετό φιλικό καθώς οι ίδιοι οι κρατούμενοι επέλεξαν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Επιπλέον, ο διευθυντής μας είπε ότι η υπηρεσία του ως δάσκαλος σε φυλακές, τον βοήθησε να εκτιμήσει πράγματα, που οι περισσότεροι άνθρωποι τα θεωρούν δεδομένα και αυτονόητα.

Η γενικότερη ψυχολογία των κρατούμενων μαθητών εξαρτιόταν από τον χρόνο εγκλεισμού τους. Άλλη ψυχολογία έχει αυτός που γνωρίζει ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα βγει κι άλλη αυτός που ξέρει ότι θα μείνει μέσα για αρκετά χρόνια. Επίσης, διαφορετική ψυχολογία έχει αυτός που μπήκε για πρώτη φορά στην φυλακή και άλλη ο παλαιός, που έχει μπει 3 και 4 φορές. Σχετικά με την ψυχολογία των κρατουμένων-μαθητών, με βάση την εμπειρία του ως πρώην εκπαιδευτικός σε φυλακή, υποστηρίζει ότι η ψυχολογία τους  επηρεάζει σημαντικά το μάθημα. Αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου συνέβαινε αυτό, κυρίως ματαίωσης. Για παράδειγμα, πολλές φορές και  εξαιτίας της μη ανταπόκρισης των συγγενών είτε σε προγραμματισμένες επισκέψεις είτε σε τηλεφωνήματα οι κρατούμενοι δεν είχαν διάθεση να παρακολουθήσουν το μάθημα. Σε γενικές γραμμές, στην τάξη κάποιοι από τους μαθητές ενδιαφέρονταν περισσότερο και κάποιοι λιγότερο χωρίς να υπάρχουν εντάσεις. Το μεγαλύτερο κίνητρο ήταν η επαφή με το έξω κόσμο δηλαδή τον δάσκαλό τους. Αυτός ήταν και ο λόγος που πολλές φορές επιδίωκαν την συζήτηση. Τους ενδιέφεραν κυρίως μεταναστευτικά θέματα και πολιτικά, όχι κομματικά, κοινωνικά ή οικονομικά, καθώς οι περισσότεροι ήταν μετανάστες χωρίς χαρτιά αλλά και προσωπικές πληροφορίες. Φυσικά, εδώ μας υπογράμμισε ότι για λόγους ασφάλειας ο εκάστοτε εκπαιδευτικός έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικός με προσωπικές πληροφορίες ή πληροφορίες άλλων προσώπων.

Στην ερώτηση αν οι μαθητές ήταν επιρρεπείς στην παραβατικότητα, μας εξήγησε ότι η χαμηλή μόρφωση τους δεν τους βοηθούσε να φιλτράρουν σωστά μία πρόταση παρανομίας με αποτέλεσμα να παρασύρονται σε πράξεις αξιόποινες, επισημαίνοντας την εξαίρεση των χρηστών οι οποίοι βιώνουν στερητικό σύνδρομο. Γενικά, στο εκπαιδευτικό σύστημα υπάρχει υποστηρικτικό πλαίσιο για την περαιτέρω εκπαίδευση τους. Μας ανέφερε πως σύμφωνα με έρευνες όσοι κάνουν φυλακή στην πλειονότητα τους ξαναμπαίνουν φυλακή, που σημαίνει ότι το σωφρονιστικό σύστημα δεν είναι αποτελεσματικό παρ’ όλες τις προσπάθειες που κάνει το σχολείο.

Ακολουθούν τα σχόλια των συμμαθητών μας για αυτή τη συνάντηση:

"Η συνέντευξη ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα καθώς λύθηκαν τυχόν απορίες για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ειπώθηκαν χρήσιμες πληροφορίες περί του θέματος, οι οποίες πιθανότητα βοήθησαν κάποιους."

Μαγδαληνή

"Η συνέντευξη ήταν πού ενδιαφέρουσα καθώς μάθαμε πολλά και διάφορα πράγματα για τους φυλακισμένους. Είχε ως σκοπό να διευρύνει τους ορίζοντες μας."

Αναστασία

"Η συνέντευξη ήταν πολύ ωραία. Υπήρχε ένα πολύ οικείο κλίμα. Πολλά πράγματα που απάντησε ο διευθυντής με ξάφνιασαν, περίμενα τον χώρο της φυλακής πιο βίαιο αλλά με διέψευσε."

Σοφία

"Προσωπικά θεώρησα τη διαδικασία της συνέντευξης πολύ ευχάριστη καθώς μου δόθηκε η ευκαιρία να μάθω πληροφορίες για ένα ενδιαφέρον θέμα με το οποίο δε είχα ξανά ασχοληθεί." Ελεάνα

"Η συνέντευξη με τον διευθυντή σχετικά με τις φυλακές μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε για αυτά, από κάποιο άτομο που το έχει ζήσει." Δανιήλ

" Ήταν μια ευκαιρία να γνωρίσουμε, μέσω ενός σχετικά οικείου μας προσώπου, τον χώρο, τη ζωή και τις συνθήκες που υπάρχουν σε μια φυλακή. Προκειμένου να πετύχουμε μπήκαμε στη διαδικασία να συνεργαστούμε μεταξύ μας και να διευρύνουμε τους ορίζοντες μας." Γεωργία

"Η διαδικασία μου φάνηκε ενδιαφέρουσα και άκουσα πράγματα που δεν μπορούσα να σκεφτώ."

Χαρά

"Ήταν μια ευκαιρία για πληροφόρηση σχετικά με μια ιδιαίτερη και ασυνήθιστη κατάσταση."

Ιάσονας

"Η συνέντευξη ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και  μας διεύρυνε τους ορίζοντες. Καταλάβαμε πως λειτουργεί το σχολείο στην φυλακές και συνειδητοποιήσαμε πως δεν απέχει πολύ από την λειτουργία ενός δημοσίου σχολείου." Χριστίνα

"Ήταν μια αξέχαστη εμπειρία στο ταξίδι της ζωής, μαθητής με τον διευθυντή του σχολείου μας."

Βασίλης

"Ήταν μια αξέχαστη εμπειρία" Γιάννης Τ.

¨Ήταν μια εμπειρία να δούμε από μια άλλη πλευρά την ιδέα της φυλακής πέρα από την απλή τιμωρία."

Αλεξάνδρα

"Η συνέντευξη ήταν πολύ ενδιαφέρουσα καθώς το θέμα της φυλακής είναι σπάνιο στις συζητήσεις της καθημερινής ζωής και ειδικά σε σχολικό χώρο. Επίσης, με ξάφνιασαν οι απαντήσεις του κυρίου καθώς είχα μία εντελώς διαφορετική  άποψη για την αντιμετώπιση και των κρατουμένων και των καθηκόντων κατά τη διάρκεια του μαθήματος." Ναυσικά

" Ήταν καλή, κυλούσε ομαλά και μου έκανε να δω με άλλη οπτική γωνία την εικόνα που μου είχαν δημιουργήσει άτομα που έχουν ιδέα για αυτό. Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και ένα θέμα που έχει αέναη συζήτηση και ανάλυση."

Μαρία

" Η συνέντευξη ήταν ενδιαφέρουσα καθώς μας δόθηκε η ευκαιρία να μάθουμε πολλά πράγματα σχετικά με την εκπαίδευση στις φυλακές." Ευθυμία

" Η συνέντευξη ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και έμαθα κάποια πράγματα τα οποία θεωρώ ότι δεν θα τα μάθαινα στην έξω ζωή. Επίσης, έμαθα πως είναι η ζωή στην φυλακή και πως γίνεται ένα μάθημα."

Δήμητρα